Opieka naprzemienna – nowoczesne podejście do rodzicielstwa – alimenty przy opiece naprzemiennej

Współcześnie coraz częściej mówi się o opiece naprzemiennej jako alternatywnym modelu wychowania dzieci w sytuacji, gdy rodzice nie tworzą już wspólnego gospodarstwa domowego. Opieka naprzemienna, polega na dzieleniu się obowiązkami i czasem poświęconym dziecku przez obu rodziców. Ten rodzaj opieki jest coraz bardziej popularny i uznawany przez niektórych za korzystny zarówno dla dzieci, jak i dla rodziców.

Co to jest opieka naprzemienna?

Opieka naprzemienna to model wychowawczy, w którym dziecko mieszka w okresach naprzemiennych u obojgu rodziców. Czas podziału może być różny, od równego podziału, np. tydzień u jednego rodzica, tydzień u drugiego, do innych, elastycznych rozwiązań.

Kluczowe założenia

równy udział w odpowiedzialności – rodzice są równie zaangażowani w wychowanie dziecka
stabilność dla dziecka w zakresie dostępu do rodzica – dziecko ma stały kontakt z obydwoma rodzicami, co sprzyja jego emocjonalnej stabilności.

Korzyści opieki naprzemiennej

Opieka naprzemienna oferuje szereg korzyści zarówno dla dzieci, jak i rodziców.

Niektóre z korzyści to:

równy dostęp do obu rodziców – dzieci mają możliwość spędzania czasu z obydwoma rodzicami, co sprzyja wzmocnieniu relacji
stabilność emocjonalna – regularny kontakt z obydwojgiem rodziców może pomóc dzieciom w adaptacji do życia po rozwodzie i zapewnić większą stabilność emocjonalną
zmniejszenie obciążenia jednego rodzica – opieka naprzemienna rozkłada obowiązki wychowawcze, co może zmniejszyć stres i zmęczenie związane z samodzielnym wychowywaniem dziecka
lepsza komunikacja między rodzicami – wymóg koordynacji opieki naprzemiennej może prowadzić do lepszej komunikacji i współpracy między rodzicami
edukacja o różnorodności stylów życia – dzieci mają okazję doświadczyć różnych stylów życia, co może przyczynić się do ich wszechstronnego rozwoju
odpowiedzialność obu rodziców – opieka naprzemienna podkreśla, że obydwoje rodziców są równie odpowiedzialni za wychowanie dziecka
zmniejszenie konfliktów – kiedy dziecko spędza równy czas z każdym z rodziców, może to pomóc w zmniejszeniu napięć i konfliktów
większa elastyczność – opieka naprzemienna pozwala na dostosowanie harmonogramu do potrzeb każdego rodzica i dziecka
umożliwienie dziecku utrzymania więzi z rozszerzoną rodziną – dzięki równemu czasowi spędzanemu z obydwoma rodzicami, dzieci mogą lepiej utrzymać relacje z obiema stronami rodziny
modelowanie zdrowych relacji – dzieci uczą się, jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami i rozwijać zdrowe relacje międzyludzkie.

Wyzwania i zagrożenia

Skuteczna opieka naprzemienna wymaga dobrej komunikacji i współpracy między rodzicami. Ważne jest ustalenie jasnych zasad dotyczących wychowania, edukacji i opieki zdrowotnej dziecka.

Zarówno dzieci, jak i rodzice mogą początkowo mieć trudności z adaptacją do nowego modelu życia. W efekcie może dość do sytuacji, że ani dziecko ani rodzice nie będą przychylni takiemu rozdziałowi praw i obowiązków. Dziecko może mieć dość przerzucania go z jednego miejsca na miejsce, ciągłej zmianie łóżek, zaś rodzice będą mu się kojarzyć z walizkami i przeprowadzką. Dla rodzica, który nie pełnił nigdy opieki na tzw. 24 h/ na dobę może być to utrudnieniem bowiem nie będzie to zgodne z jego charakterem i sposobem spędzania czasu. Opieka nad dzieckiem zamiast przyjemności będzie dla niego karą. Wszystko tutaj zależy od charakteru danej jednostki, zarówno rodziców jaki i dziecka.

Podsumowując, opieka naprzemienna, mimo wielu korzyści, niesie ze sobą także pewne wyzwania i zagrożenia:

trudności logistyczne – koordynacja harmonogramów, transport dziecka między domami rodziców, a także podwójne wyposażenie w ubrania i inne przedmioty może być kłopotliwe. Zycie na walizkach jest dość trudne dla małoletnich, którzy potrzebują stabilności. Codziennością dla nich zawsze będzie niestabilność w zakresie położenia swojego pokoju. To co jednym dzieciom może pasować dla innych będzie nie do zaakceptowania. Charakter dziecka ma tu duże znaczenie
emocjonalne obciążenie dla dziecka – regularna zmiana otoczenia może być stresująca, zwłaszcza dla młodszych dzieci. Starszym może utrudnić przygotowanie się do lekcji i klasówek, ciągłe zmiany powodują zwyczajowe zmęczenie
konflikty między rodzicami – napięte relacje między rodzicami mogą wpływać negatywnie na dziecko, szczególnie gdy konflikty są wyraźne podczas przekazywania dziecka. To jest główny element jaki sprzyja nieprowadzeniu w realizacji opieki naprzemiennej. Rani to głównie dziecko. Dla niego rodzice są tak samo ważni. Widomym jest, że kłótnie nie sprzyjają zgodzie to stara prawda od wieków
niestabilność – częsta zmiana miejsca zamieszkania może sprawić, że dzieci mogą czuć się niepewnie i mieć trudności z osiedleniem się. Dziecko i walizka, tak niektórzy małoletni spędzają swoje dzieciństwo. Zatem jeśli opieka naprzemienna to odległość zamieszkania jednego rodzica do drugiego winna być zminimalizowana do minimum – ten sam blok, ta sama ulica, to samo niewielkie osiedle
wpływ na życie społeczne i szkolne – dzieci mogą mieć trudności z utrzymaniem stałych relacji ze znajomymi i angażowaniem się w szkolne i pozaszkolne aktywności
ryzyko niejednolitej dyscypliny i wychowania – różne podejścia rodziców do wychowania mogą prowadzić do braku spójności i niejasności dla dziecka
obciążenie emocjonalne rodziców – dla rodziców, opieka naprzemienna może być emocjonalnie wyczerpująca i czasochłonna
wpływ na relacje rodzeństwa – jeśli rodzeństwo jest rozdzielane między rodziców, może to wpłynąć na ich wzajemne relacje
zagrożenia dla zdrowia psychicznego – niektóre dzieci mogą doświadczać problemów emocjonalnych lub lęków związanych z rozstaniem i ciągłą zmianą otoczenia.

Aspekty prawne

W Polsce ta forma realizacji kontaktów w polskim kodeksie nie jest wprost uregulowana. Ale z różnych przepisów prawa można wywodzić jej zastosowanie.

Opieka naprzemienna a alimenty – nowe perspektywy w prawie rodzinnym

Zmniejszenie obciążenia alimentacyjnego

Gdy obydwoje rodziców aktywnie uczestniczą w wychowywaniu dziecka, koszty związane z jego utrzymaniem mogą być podzielone bardziej równomiernie.

Możliwość zmniejszenia wysokości alimentów – w niektórych przypadkach, gdy obydwoje rodziców ponosi równy udział w kosztach utrzymania dziecka, wysokość alimentów może zostać zrewidowana.

Decyzje sądowe – sąd za każdym razem bierze pod uwagę indywidualne okoliczności każdej sprawy, w tym zdolność finansową rodziców i indywidualne potrzeby dziecka, decydując o wysokości alimentów. W konsekwencji można wprowadzić opiekę naprzemienną ale coraz częściej w ramach tej opieki zasądza się alimenty od jednej ze strony. Zatem nie jest to tak, że jak jest opieka naprzemienna to nie ma alimentów na dziecko od jednego rodzica dla drugiego. Przedział kwotowy jest tu bardzo różny od najniższych alimentów rzędu 200-500 zł do górnej granicy tj. od 2000 tysięcy złotych i więcej. To wszystko zależy od sytuacji opiekuńczej i poziomu życia rodziców i dzieci.

Porozumienie rodziców – rodzice mogą także dojść do własnego porozumienia w kwestii podziału kosztów utrzymania dziecka, które następnie może zostać zatwierdzone przez sąd.